Andrzej Kosikowski „Cementownia Rejowiec – wygrała z czasem, przegrała z ludźmi”
Galeria „U Strasza” w Wojewódzkim Domu Kultury im. Józefa Piłsudskiego w Kielcach,
wejście od ul. ks. Piotra Ściegiennego 2. Galerię prowadzi: Okręg Świętokrzyski ZPAF
Wernisaż w sobotę 16 grudnia o godzinie 14:00, ekspozycja do 12 stycznia 2024
Wystawa swoją podróż zaczęła w Galerii Muzeum Fotografii w Janowie Lubelskim, potem zawitała do źródła czyli Rejowca Fabrycznego, Ostrowca Świętokrzyskiego oraz Lublina.
Historia cementowni w Rejowcu Fabrycznym sięga 1913 roku, kiedy to powstały plany fabryki, rozpoczęto pierwsze prace związane z jej budową oraz zakupiono maszyny i urządzenia. Początkowo zakład nazywał się Lubelskie Fabryki Portland Cementu S. A. „FIRLEY” i produkował 250 ton klinkieru na dobę. Na skutek działań wojennych Niemcy przejęli fabrykę, a w 1944 roku kiedy hitlerowcy opuszczali w pośpiechu Rejowiec, zdemontowali bardziej wartościowe i możliwe do transportu maszyny i urządzenia, unieruchamiając produkcję. Fabryka była na tyle zniszczona, że została ponownie uruchomiona dopiero w 1945 roku.
W latach powojennych nieustannie rozbudowywano i modernizowano cementownię zakładu. Z roku na rok wzrastała też produkcja cementu. W 1951 roku podjęto decyzję o budowie Cementowni „Rejowiec II”. Wybudowano wówczas nowy zakład, praktycznie obok dotychczas istniejącego. Głównym inwestorem był „Centrocement” Zjednoczone Fabryki Cementu w Sosnowcu. W 1954 roku podjęto decyzję w sprawie kolejnej inwestycji – budowy dwóch nitek technologicznych, zwanych „Rejowiec III”. Prace zakończono w 1958 roku, nadając zakładowi nazwę Cementownia „Pokój”. Z kolei w 1962 producenci cementu – w Chełmie i Rejowcu stali się jedną spółką pod nazwą Lubelskie Zakłady Przemysłu Cementowego. W 1991 roku, na wniosek Rady Pracowniczej i związków zawodowych, działających w Cementowni w Rejowcu, Minister Przemysłu i Handlu dokonał podziału Kombinatu Cementowego „Chełm” w Chełmie na dwa samodzielne przedsiębiorstwa: Cementownię „Chełm” w Chełmie i Cementownię „Rejowiec” w Rejowcu Fabrycznym. Pod koniec lat 90-tych Cementownię „Rejowiec” kupiła Cementownia „Ożarów”. Teraz cementownia ma zostać ostatecznie zamknięta. Początkowo jednak zapewniano, że cementowania, choć produkuje starymi metodami, to jednak przynosi spore zyski i nie są planowane żadne zmiany. Czas jednak wszystko zweryfikował i okazało się, że w 2019 roku wygaszono ostatni działający w zakładzie piec. Powodów takiej decyzji jest kilka. Wśród nich wymienia się właśnie starą, tzw. mokrą metodę produkcji, która jest niezwykle energochłonna, czy też bardzo dużą emisję CO2, co generuje wysokie koszty dla przedsiębiorstwa.
Wygaszanie największego zakładu pracy w okolicy oznacza nie tylko problem dla zatrudnionych tam osób, również gmina, na terenie której znajduje się cementownia, musi liczyć się ze znacznym spadkiem dochodów. W czerwcu 2022 wyburzono widoczne na zdjęciach kominy i cześć budynków. Na początku 2023 roku zakład zatrudniał 34 osoby i nadal produkował cement z dostarczanego klinkieru. Zakład z niemal stuletnią historią zostanie wyburzony, a gigantyczne wyrobisko po cementowni zniknie pod wodą. Dziś roztacza się przed mieszkańcami wizję kompleksu rekreacyjnego, który ma tu docelowo powstać. Reportaż zrealizowałem we wrześniu 2019 roku
Andrzej Kosikowski
Andrzej Kosikowski urodził się 7 maja 1959 roku w Kraśniku. Z wykształcenia inżynier informatyk. Zamieszkuje od wielu lat w Ostrowcu Świętokrzyskim. Zaczynał od Smieny 8 dostanej na komunię. W siódmej klasie na kursie fotografii zgłębił tajniki robienia i obróbki zdjęć czarno-białych. W liceum dorobił się Zenita XP i własnej ciemni. Przygodę z fotografią kontynuował jeszcze w ciemni akademika zmagając się ze średnim formatem. Później był okres kolorowych zdjęć dziecka i pamiątek z wakacji.
Zatęsknił za czasami czaro-białych filmów i nabył analogową Minoltę. Po pewnym czasie we wrześniu 2011 roku wstąpił do fotoklubu „Galeria MCK” w Ostrowcu Świętokrzyskim, prowadzonego przez Andrzeja Ładę, gdzie „przesiadł” się na aparat cyfrowy, nie zarzucając całkowicie fotografii analogowej. Zdecydowanie preferuje fotografię czarno-białą. Tworzy obrazy mniej przedstawiające rzeczywistość, bardziej abstrakcyjne, na co pozwala brak koloru. Skupia się na fotografowaniu struktur i faktur przedmiotów, architektury ze szczególnym uwzględnieniem architektury industrialnej. W fotografii industrialnej ważne jest także uwiecznienie „znikających punktów” które coraz częściej bezpowrotnie odchodzą w przeszłość.
Stara się zobaczyć w zdegradowanym krajobrazie interesujące kadry, zachować ślady, jakie pozostawili nasi pradziadkowie, dziadkowie, rodzice i chronić je od zapomnienia. Wydobyć ukryte w nich piękno trudu, codziennego mozołu i przemijania.
W listopadzie 2019 został przyjęty do Związku Polskich Artystów Fotografików w Okręgu Świętokrzyskim.
Nagrody otrzymane w konkursach:
- wyróżnienie w konkursie Global Cement Photography Competition 2016;
- wysokie wyróżnienie w konkursie Global Cement Photography Competition 2020;
- finalista konkursu Global Cement Photography Competition 2020;
- wyróżnienie w VI Przeglądzie Fotografii Zamojskiej 2020;
- medal w „IV Międzynarodowym Biennale Fotografii DEFINICJA PRZESTRZENI / SPACE DEFINITION
2020”, BWA w Kielcach 2020;
- finalista konkursu „Obiektyw na flagę” 2021, organizowanego przez Zamojski Dom Kultury,
Zamojską Grupę Fotograficzną GT oraz Polskie Towarzystwo Weksylologiczne;
- finalista konkursu „VII Przegląd Fotografii Zamojskiej”, 2021
- finalista II konkursu „Obiektyw na flagę” 2022, organizwanego przez Zamojski Dom Kultury,
Zamojską Grupę Fotograficzną GT oraz Polskie Towarzystwo Weksylologiczne;
- finalista konkursu „VII Przegląd Fotografii Zamojskiej”, 2021;
- finalista konkursu „8. Przegląd Fotografii Zamojskiej”, 2022;
- wyróżnienie w „5. Międzynarodowym Biennale Fotografii DEFINICJA PRZESTRZENI / SPACE
DEFINITION 2022”, BWA w Kielcach.
Wydawnictwa:
- album zbiorowy „Panorama Miasta”, 2013;
- albumy zbiorowe z okazji dorocznych wystaw Fotoklubu „Galeria” MCK;
należące od Ostrowieckiej Kolekcji Wydawniczej Fotografii (od IX 2013 do IX 2023);
Uczestnictwo w 12 plenerach fotograficznych.
Wystawy indywidualne:
- „Struktury” w ostrowieckiej Galerii Muzeum Niewinności w grudniu 2014;
- „Cementownia Rejowiec, wygrała z czasem, przegrała z ludźmi” w Galerii Muzeum Fotografii w Janowie
Lubelskim, 2023;
- w Miejskim Domu Kultury „Dworek” w Rejowcu Fabrycznym, 2023;
- w Galerii Fotografii Miejskiego Centrum Kultury w Ostrowcu Świętokrzyskim, 2023.
Udział w 40 wystawach zbiorowych.