Wydarzenie z cyklu „Debiuty Artystyczne”
Bielec Art - Dom Fotografii i Malarstwa, Pl. Inwalidów 6, Kraków
Wernisaż w czwartek 7 grudnia o godz. 19:00, ekspozycja do 31 stycznia 2024
Galeria czynna: poniedziałek, wtorek, piątek: 11:00 - 18:00
Marcin Ochoński - ur. w 1968 roku w Krakowie. Absolwent Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie na kierunku „Wychowanie plastyczne„ (1994). Od 2022 roku członek Krakowskiego Klubu Fotograficznego. Obecnie pracuje jako nauczyciel w ośrodku wychowawczym dla chłopców w Krakowie.
Inspiracji do prac fotograficznych szuka w bałaganie, w destrukcji, w emocjach, w rozkładzie, w brzydocie, w żywiołach, w lęku, z tyłu, w głębi, w kontraście, w sprzeczności, w poezji - wszędzie tam gdzie swoją obecność zaznaczył człowiek. „Droga do kwadratu“ to projekt, żonglujący czasem i przestrzenią. Zakłada wykonanie zdjęć - przypadkowo zaobserwowanych scen 44 minuty przed rozpoczęciem czynności z codziennego grafiku: służbowego spotkania, podróży do pracy, kolacji, itp. Konfrontacja z przypadkiem, dysonans poznawczy, przekraczanie granic wyobraźni oraz emocje są treścią i celem kolaży fotograficznych Marcina Ochońskiego.
Odrzut, zniszczenie i zniekształcenie. Oto pierwsze skojarzenia, które pojawiają się w mojej głowie oglądając wystawę Droga do kwadratu. Jednak chwilę później rodzi się myśl, że proces destrukcji nie jest nadrzędnym celem twórcy. Marcin Ochoński nie wyrzuca zniszczonych zdjęć do kosza, ale układa je na nowo i dzieli się nimi z odbiorcą. Przywrócone do życia, przypominają krajobrazy, które można zobaczyć przez szpary w płocie lub przez zakratowane okna. Gładka przestrzeń foto pejzaży została poprzecinana wzdłuż i wszerz, niczym przeorane pole. Zgodnie z twierdzeniem autora te czarno-białe pasy mogą kojarzyć się także z klawiaturą fortepianu. Z jednej strony ich linearne, niewyraźne konfiguracje są wyrazem kruchości materii, z drugiej – niczym fale dźwięków wprowadzają w kompozycję obrazów dynamizm. Nie przez przypadek wszystkie te poszarpane krajobrazy ludzi, pól i ptaków zostały wpisane w czworokąt. Ich ułomność spotyka się z symbolem ideału a ulotność z trwałością. Kwadrat, będąc znakiem doskonałej harmonii nadaje obrazom właściwe proporcje i ramy. Okazuje się stabilizatorem, bez którego prawdopodobnie straciłyby formę i prawo istnienia.
Kiedy przypatruję się poszczególnym pejzażom zastanawiam się, dlaczego Ochoński dąży do ich uziemienia a nie pozwoli ulecieć w niepamięć. Kierując się tytułem wystawy, można uznać ją za podróż. Być może kwadrat stanowi metaforę ludzkiej duszy - jak go określił Pitagoras. Warto zwrócić uwagę, że projekt cyklu rodził się przez dwa lata i składają się nań różne doświadczenia autora. Ochoński utożsamia ten okres z procesem twórczym, w którym kluczową rolę odgrywają przypadkowo podpatrzone sceny. Nie zawsze emocje twórcy wobec zaobserwowanych zdarzeń pokrywały się z jego ogólnym nastrojem. Konfrontacja z przypadkowością sytuacji często wywoływała dysonans poznawczy autora, jakieś emocjonalne pęknięcie, które postanowił zachować na dłużej. Istotną rolę posiada tutaj liczba 44. Każdy z niniejszych pejzaży został utrwalony 44 minuty przed konkretną, zaplanowaną czynnością w codziennym grafiku; przed rozpoczęciem pracy, kolacją, itp. W ten sposób powstały 44 prace.
Liczbę 4 można odczytać zgodnie z tradycją Biblii oraz Kabały, jako cyfrę, która oznacza człowieka i świat, natomiast 40 (za Biblią) stanowi symbol trudnych doświadczeń, czas pokuty, przemiany i odrodzenia. Biorąc pod uwagę niniejsze aspekty, Droga do kwadratu należałoby odczytać, jako zapis podróży człowieka w głąb własnej duszy. Jednak nie chodzi tutaj o poszukiwanie sensu życia, ale o kwestię zmierzenia się z bagażem różnych emocji tak, aby nasze realne przeżycie na płaszczyźnie czysto fizycznej wywoływały rezonans w głębi naszej najbardziej wewnętrznej istoty i rzeczywistości. Ochoński układa swoje zniszczone zdjęcia, jakby porządkował treści dotychczasowych doświadczeń. Święty Augustyn rozważając stopnie drogi do doskonałości duchowej, zwrócił uwagę na fazę poznania własnej nędzy. Być może te pocięte zdjęcia stanowią portret duszy, w której destrukcja stanowi etap, obcecny na ścieżce do duchowej przemiany?
To droga, w której zasadniczą rolę odgrywa siła imaginatio. W rozmowie na temat projektu, Ochoński zwrócił uwagę na rajski okres wyobraźni, czyli na wyobraźnię pierwotną, która zgodnie z myślą Martina Heideggera tworzy czas i bycie, posiada więc cechy boskie. Według twórcy kolaży nie jesteśmy w stanie dotrzeć do wspomnianej prajedni umysłu. Możliwości naszej percepcji są ograniczone; przypominają perspektywę spojrzenia na świat przez zakratowane okno, przez które przeświecają jasne paski słońca lub skrawki zielonego lasu. Zważywszy na niniejszy trop, Drogę do kwadratu można odczytać jako drogę człowieka, który korzystając z twórczej wyobraźni ludzkiej próbuje zbliżyć się do wyobraźni boskiej. Ścieżka jego podróży została wyznaczona przez ostrą nić, utkaną przez starożytne Mojry.
Jej sens został ujęty w ścianach kwadratu – symbolu czterech żywiołów, czterech stron świata, boskiego Jeruzalem.
Iwona Łyko
Projekt współfinansowany ze środków Miasta Krakowa
Dołącz do wydarzenia na Facebooku