Galeria Korytarz w Jeleniogórskim Centrum Kultury, ul. Bankowa 28/30, Jelenia Góra
Wernisaż w piątek, 15 września o godz. 17:00, ekspozycja do 22 października 2023
Galerię prowadzi: Tomasz Mielech
Tomasz Lewandowski Concrete Nudes— znikająca estetyka domów z betonu
W mieszkaniach powstałych w ramach socjalistycznych programów budownictwa masowego mieszka dziś w Polsce ponad 12 milionów obywateli. To prawie jedna trzecia całej populacji tego kraju. W latach 60. i 70. mieszkania te były szczególnie popularne. W przeciwieństwie do przedwojennych budynków domy z betonu oferowały nowoczesny standard wyposażenia z bieżącą ciepłą wodą, ogrzewaniem miejskim, łazienką, balkonem i – w przypadku wielokondygnacyjnych budynków – z windą.
A jednak jeszcze przed transformacją ustrojową w 1990 roku osiedla z prefabrykatów zyskały ze względu na ich masowe zastosowanie miano monotonnych, odhumanizowanych dzielnic mieszkaniowych. Nowa perspektywa geopolityczna sprawiła, że polskie społeczeństwo spojrzało wstecz na lata 1945-1990 jako na okres praktycznego braku suwerenności i mizerii gospodarczej. Spowodowało to, że dziedzictwo architektoniczne okresu przed rozpadem Bloku Wschodniego jest w Polsce powszechnie uważane za „obce” i „socjalistyczne”. Pojęcie „socjalistyczny" ma negatywne konotacje w polskiej opinii publicznej i jest przez wielu automatycznie kojarzone z terminami takimi jak „komunistyczny", czy nawet „radziecki". W związku z tym architektura z okresu 1945-1990 jest często postrzegana jako poniekąd dyktowana z zewnątrz. Ponieważ masowe budownictwo mieszkaniowe stanowi największą część tej „socjalistycznej" substancji budowlanej, jest ono w mentalnej konstrukcji społeczeństwa automatycznie klasyfikowane jako architektoniczna reprezentacja poprzedniego systemu par excellence.
Concrete Nudes ma na celu udokumentowanie, wizualne zachowanie i obiektywny zapis oryginalnej architektury socjalistycznego budownictwa masowego w Polsce. Fotografie mają pokazywać, przyciągać uwagę i prowokować pytania dotyczące naszej percepcji estetycznej. Jednocześnie seria ta pozostaje subiektywną ekspresją fotografa. Aby dokumentacja spełniała swoje zadanie, niezbędna jest jej geograficzna kwantyfikacja. Pozostające wciąż „nagimi“ betonowe domy są więc fotografowane w całym kraju. Wybrana technika jest hybrydą metod analogowych i cyfrowych. Motywy wykonywane są na czarno-białych wielkoformatowych negatywach. Wybór monochromatycznego materiału ma za zadanie osiągnięcie pewnej abstrakcji. Z jednej strony pozwala to wykluczyć ewentualny emocjonalny wpływ koloru. Z drugiej strony eliminuje efekt wizualny wielu mniejszych i większych interwencji ingerujących w estetykę i kolorystykę tej architektury. Ingerencje te są często dokonywane w sposób przypadkowy przez mieszkańców, na przykład w przestrzeniach balkonowych. Monochromatyczny obraz skupia uwagę widza na centralnym punkcie tej pracy - estetyce oryginalnych form architektonicznych polskiego budownictwa prefabrykowanego z epoki socjalizmu.
Tomasz Lewandowski - urodzony w 1978 roku w Nysie, mieszka i pracuje w Niemczech.
Jako fotograf dokumentalny zajmuje się przede wszystkim socjologicznym wymiarem architektury.
W roku 2004 ukończył studia inżynierskie na Politechnice Opolskiej, w 2006 współzałożyciel TUMW we Wrocławiu, w 2007 współwłaściciel, a następnie dziennikarz magazynu Inwestor, od 2010 roku niezależny dziennikarz i fotograf magazynów architektonicznych, w roku 2012 ukończył studia magisterskie z fotografii na Uniwersytecie Sztuk Pięknych Burg Giebichenstein w Halle pod kierunkiem prof. Rudolfa Schäfera, w 2012 został asystentem wykładowcy w Burg Giebichenstein. W 2014 rozpoczął studia doktoranckie w Burg Giebichenstein U.o. A na wydziale Design Studies, od 2014 gościnnie wykłada fotografię w Instytucie Edukacji Artystycznej w Warszawie oraz w Burg Giebichenstein University of Arts Halle, od 2018 także gościnny wykładowca fotografii na Martin Luther University Halle (Saale).
W latach 2019-2020 kurator i organizator wystaw sztuki w Kunsthaus Raskolnikow w Dreźnie, w latach 2020-2022 wiceprzewodniczący i kurator Fotoforum Dresden, w 2020 nominacja do jury Portraits - Hellerau Photography Award, w 2022 nominacja do Deutsche Gesellschaft für Photographie (D/DGPh).
Publikuje (tekst, zdjęcia) w kilku magazynach architektonicznych w Europie, Azji i Ameryce Północnej.