Nadbałtyckie Centrum Kultury. Ratusz Staromiejski w Gdańsku, ul. Korzennna 33/35
Wernisaż w czwartek 28 kwietnia o godz. 18:00, ekspozycja do 5 czerwca 2020
Kurator: Michał Łuczak. Partnerem wystawy jest Fundacja Sztuk Wizualnych.
Spotkanie z autorami w Sali Mieszczańskiej / on line na Facebooku prowadzi kurator
„Ranne ptaki są nieufne” to fotograficzny zapis ponad trzyletniej dokumentalnej podróży przez Polskę duetu Dyba&Lach, podróży pełnej spotkań, rozmów, obserwacji, w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, co kształtuje tożsamość narodową w XXI wieku. Autorzy wychodzą od perspektywy własnej i konfrontując ją z napotkaną rzeczywistością, starają się zrozumieć społeczeństwo, z którego wyrośli. To także próba zajrzenia głębiej i zmierzenia się z polskim fantazmatem - mitami, kontekstami i odniesieniami obecnymi w literaturze, sztuce i kulturze polskiej od końca XVIII wieku.
Podczas spotkania w kontekście wystawy, ale także wydarzeń na granicy polsko-ukraińskiej, toczyła się rozmowa o roli mediów i dokumentalistów w dzisiejszym społeczeństwie, a także znaczeniu obrazu i długoterminowych projektów dokumentalnych.
Okres między 2017 a 2020 rokiem Dyba i Adam Lach spędzili w Polskach wszystkich liter. Model ich pracy przypominał ten z najlepszych czasów reportażu, kiedy redakcje wysyłały reporterów w różne regiony Polski, by po prostu zobaczyli, „jak tam jest”. Czas na przygotowanie materiału nigdy nie był nieograniczony, ale starczało go, by przyjrzeć się określonemu miejscu, a nawet znudzić nim. Kraj był wtedy pozamykany, ale ludzie – otwarci. Dziś świat z każdym rokiem przyspiesza, wydaje się mniejszy, granice są w większości póki co otwarte. Do ostatnich tygodni w Polsce wszystko wydawało się ustalone – strony, poglądy, podziały, mity i symbole. Gotowe diagnozy dostępne na wyciągnięcie ręki i łatwo przyswajalne, wystarczyło którąś wybrać. Dyba i Adam mieli wątpliwości – z nich powstały teksty i fotografie, zamknięte w książce Rewizje. Wystawa Ranne ptaki są nieufne w przeciwieństwie do książki jest pozbawiona tekstu, by szerzej otworzyć obrazy na interpretację.
Fotografia przylega do czasów, w jakich powstała, szczególnie ta dokumentalna czy reporterska, ale moment, w którym się ją ogląda, jest jednym z kontekstów, który sami wnosimy do przestrzeni. Obiektywnie patrząc, od ostatnich zdjęć zrobionych przez Adama Lacha nie minęło dużo czasu, ale Polska i świat są w innym momencie. Jak w takim razie patrzymy na Polskę Lachów z perspektywy czasu i ostatnich wydarzeń?
Michał Łuczak
Adam Lach – dokumentalista, twórca wizualny. Publikuje w The New York Times, Le Monde, The Guardian, GEO, Newsweek. Laureat wielu nagród konkursów fotografii, w tym POYi, IPA, Grand Press Photo. Autor książek fotograficznych: „Stigma” (2015), nagrodzonej w konkursie IPA, „Neverland” (2017), wybranej do autorskiej kolekcji photobooków Martina Parra prezentowanych w Tate Gallery oraz „Rewizje” (2020) nominowanej przez Aperture Foundation i Paris Photo do fotograficznej książki roku. Jego fotografia „Wolność” została ogłoszona Ikoną 30-lecia w międzynarodowym konkursie Press Club Polska.
Jego prace były prezentowane m.in. w Paryżu na festiwalu La Quatriéme Image, na Biennale w Pradze, Uniwersytecie Harvarda w Cambridge.
Dyba Lach – dokumentalistka, autorka. Absolwentka PWSFTviT w Łodzi na wydziale Organizacji Sztuki Filmowej oraz Fotografii Prasowej w Instytucie Dziennikarstwa UW. Współautorka książki fotograficznej „Stigma”, nagrodzonej w konkursie International Photography Awards i wybranej publikacją roku 2014 w konkursie im. Beaty Pawlak przez Fundację Batorego. Laureatka Debuts 2015 – drugiej edycji międzynarodowego konkursu młodych fotografów. Reżyseruje i koordynuje wydarzenia artystyczne, spektakle, koncerty, projekty kulturalne, krótkie formy dokumentalne.
Michał Łuczak – fotograf, kurator. Pracuje głównie z fotografią i video. Absolwent Instytutu Twórczej Fotografii na Uniwersytecie Śląskim w czeskiej Opawie oraz iberystyki na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Od 2010 roku jest częścią kolektywu Sputnik Photos. Współprowadzi roczny warsztat fotografii dokumentalnej Program Mentorski Sputnik Photos oraz wykłada na Wydziale Sztuki Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie.
W ostatnich latach skupia się na skomplikowanej i interesownej relacji człowieka ze środowiskiem naturalnym i swym najbliższym otoczeniem. Jego najnowsze prace koncentrują się na lokalnych problemach, które mogą być również postrzegane uniwersalnie: konsekwencje przemysłu węglowego czy gospodarcze traktowanie lasów.
Jest autorem książek fotograficznych: „Brutal” (2012), „Koło miejsca/Elementarz” (wraz z Krzysztofem Siwczykiem, 2016), „11.41” (wraz z Filipem Springerem, 2016).